Malatya, sadece Türkiye’nin değil, dünyanın en önemli kayısı üretim merkezlerinden biridir. Coğrafi işarete sahip “Malatya Kayısısı”, bölgenin iklimi, toprağı ve tarım kültürü sayesinde benzersiz bir kaliteye ulaşmakta ve bu da onu global pazarda rakipsiz kılmaktadır. Ancak son yıllarda gözlemlenen ciddi bir tehdit var: Kayısı fidanlarının yurtdışına çıkarılması.
Malatya’nın Kayısı Üretimindeki Yeri
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2024 yılı verilerine göre, Türkiye’de 2023 yılında zerdali hariç 1,45 milyon dekar kayısı alanının %61,5’i Malatya’da yer almaktadır. 
Ekonomik Katkı ve İhracat Rakamları
Malatya, Türkiye’nin en çok döviz kazandıran tarım illerinden biridir. 2023 yılında sadece kuru kayısı ihracatından elde edilen gelir 500 milyon doları aşmıştır. Bu ihracatın büyük bölümü Malatya’dan yapılmakta ve binlerce çiftçi, işletme ve aile bu gelirden doğrudan etkilenmektedir.
Fidan İhracatının Riskleri
Malatya’da üretilen sertifikalı kayısı fidanlarının bir kısmı yurtdışına ihraç edilmektedir. Bu durum, Malatya’nın dünya pazarındaki rekabet üstünlüğünü uzun vadede tehdit edebilir. 
Milli Servet Olarak Kayısı
Kayısı, Malatya’nın sadece geçim kaynağı değil, aynı zamanda kültürel ve tarihi mirasıdır. Tohumdan fidan üretimine, budama tekniklerinden hasat zamanlamasına kadar her aşaması bilgi ve deneyim gerektirir. Bu birikimin korunması, sadece Malatya’nın değil, Türkiye’nin tarımsal egemenliği açısından da hayati önemdedir.
Çözüm Önerileri
• Yasal Düzenlemeler: Kayısı fidanlarının yurtdışına çıkarılmasının önüne geçilmeli, bu konuda Tarım ve Orman Bakanlığı acilen düzenleme yapmalıdır.
• Denetim Mekanizmaları: Sınır kapılarında ve havalimanlarında bu konuda etkin bir denetim sistemi kurulmalı; fidan üretimi ve satışı sertifikalı, kontrollü ve sadece yurt içiyle sınırlı hale getirilmelidir.
• Farkındalık Kampanyaları: Kayısı fidanlarının yurtdışına çıkarılmasının uzun vadeli etkileri konusunda kamuoyunu bilgilendirecek kampanyalar düzenlenmelidir.
Unutulmamalıdır ki, Malatya kayısısı sadece bir meyve değil, bir ülkenin tarım gururudur.
Saygılarımla,
İSMAİL OKAN SARIGÜL
